2. Typering Hoek van Holland

Kenmerken

Ligging en algemene gegevens

Hoek van Holland heeft 10.200 inwoners en beslaat een oppervlakte van 14,1 km². Het grenst in het noorden aan het kassengebied van de gemeente Westland en in het oosten aan Maassluis. De zuidgrens wordt gevormd door de Nieuwe Waterweg en in het westen door de Noordzee. De afstand tot het centrum van Rotterdam is ongeveer 30 kilometer, tot ‘s-Gravenzande 4,5 kilometer en tot Maasluis 17 kilometer. Hoek van Holland bestaat uit drie CBS wijken:

• Strand en Duin
• Dorp
• Rijnpoort, bestaande uit agrarisch gebied en enkele bedrijventerreinen.

Door de kustverbreding uit de jaren ‘70 is het dorp Hoek van Holland 700 meter verder van het strand komen te liggen. Het station Strand ligt nu op ruim een kilometer afstand van het strand. Dit wordt gezien als belemmering voor de toeristische ontwikkeling van het strand en de directe omgeving.

Strand en Nieuwe Waterweg

Het strand en overige attracties hebben een grote aantrekkingskracht op bewoners van Rotterdam en de regio. Op een warme dag kan het bezoekersaantal oplopen tot 70.000. Het is dé badplaats van de Rotterdamse regio. Schepen kijken op de Nieuwe Waterweg vanaf de Koningin Emmaboulevard en de Maeslantkering zijn ook belangrijke attracties. Aan de zuidkant van de Nieuwe Waterweg tegenover Hoek van Holland ligt de zware industrie van Europoort. Dit is niet alleen zichtbaar maar vaak ook ruik- en hoorbaar. Delen van Hoek van Holland vallen binnen de veiligheids- en milieucontouren van de industrie. Dit leidt regelmatig tot overlast maar ook voor een gevoel van onveiligheid.

Haven

In Hoek van Holland is een haven (de Berghaven). Dit is een rijkshaven bestemd voor vaartuigen van diverse overheidsdiensten. Vanuit deze haven vertrekt ook de Fast Ferry van de RET richting Europoort en Maasvlakte I/II.

Hoek van Holland – Harwich

De veerdienst Hoek van Holland – Harwich, die bestaat sinds 1946, is van groot belang voor transport van goederen (vrachtwagens onder anderen vanuit de gemeente Westland) en personen van en naar Engeland. Aan beide zijden is een directe aansluiting op het spoor. In de loop der jaren zijn de schepen, die afmeren ter hoogte van het dorp, steeds groter geworden. De enorm gegroeide stroom van vrachtauto’s is inmiddels veel beter georganiseerd via de Tweede Ontsluitingsweg; de Hoeksebaan.

Wegen

Hoek van Holland is bereikbaar via de N211 vanuit ‘s-Gravenzande en Den Haag en via de Maasdijk/Hoeksebaan N220/A20 vanuit Maassluis en Rotterdam. Op drukke stranddagen is het wegennet naar Hoek van Holland overbelast. Er zijn vergevorderde plannen om de Harwichweg te verbinden met de Hoeksebaan via de zogenaamde H6-weg waardoor een extra ontsluitingroute ontstaat voor doorgaand verkeer. De dorpskern wordt daarmee verder ontlast. Er is een financiële samenhang met de ombouw van de Hoekse Lijn naar lightrail. Het is van belang dat de H6-weg zo snel mogelijk na het realiseren van het 3-in1 project wordt gerealiseerd.

Trein

Sinds 1891 is Hoek van Holland per trein bereikbaar. Er zijn nu twee stations: Haven en Strand. Het station Strand is alleen in de zomer in gebruik. Er zijn ver gevorderde plannen om het traject vanaf Rotterdam om te bouwen tot een ‘light rail’ systeem met hogere frequentie, en om het station Strand naar een plek dichter bij het strand te verplaatsen (project Hoekse Lijn). Dit draagt bij aan het streven om het strandtoerisme te bevorderen. Oorspronkelijk was de verplaatsing van het station gekoppeld aan het plan Waterwegcentrum West met een boulevard en een aanzienlijk aantal nieuwe woningen. Dit plan is in oorspronkelijke vorm niet uitvoerbaar gebleken. Het project Hoekse Lijn is naar verwachting in twee fasen gerealiseerd (in 2017-2018).

Veerdienst RET

Naast het veer Hoek van Holland – Harwich is er een Fast Ferry verbinding naar de Landtong en de Maasvlakte. Capaciteit, route en frequentie van de Fast Ferry zijn onvoldoende om Hoek van Holland te ontsluiten voor woon-werkverkeer. Hiervoor is een uitbreiding noodzakelijk. Aansluiting bij het busnetwerk op de Maasvlakte is dringend gewenst.

Fiets

Het fietsverkeer (van schoolkinderen) naar de gemeente Westland loopt via drie routes: via fietspaden langs de Nieuwlandsedijk, via een parallelweg langs de Dirk van den Burgweg en het Noordlandsepad. De parallelweg langs de Dirk van den Burgweg is verre van ideaal omdat deze ook intensief wordt gebruikt door autoverkeer. Er zijn recreatieve fietspaden door de duinen (internationale Noorzeeroute LF1) en langs de Nieuwe Waterweg (Maas- en Vestingroute LF12). Een derde recreatieve route door de Oranjebuitenpolder is in voorbereiding. Het eerste deel is in aanleg, het tweede deel wacht op overeenstemming met de grondeigenaren.

Groenstructuur

Hoek van Holland wordt gekenmerkt door het vele groen dat zich in het gebied bevindt. De wijken zijn erg groen ingericht, alsmede het dorpscentrum. Daarnaast kent Hoek van Holland een drietal parken/bossen, te weten de Rondgang / het Roomse Duin, de Hoekse Bosjes en het Nieuwlandse Duin. Ook het Natura2000 gebied verdient specifieke aandacht.Tenslotte kent Hoek van Holland als enige gebied in Rotterdam duinen. Ook de Bonnen- en Oranjebuitenpolder bevatten veel groen. De wens is dat Hoek van Holland de komende jaren minstens net zo groen blijft. Dit alles zorgt voor een grote beheeropgave.

Bevolking – Huidige situatie en prognose

De onevenwichtige bevolkingsbouw en een woningvoorraad die daar niet volledig op is toegerust is aanleiding om in te grijpen. De komende vijftien jaar zal volgens de verwachting van het statistisch onderzoeksbureau van de gemeente (OBI) de leeftijdsgroep tussen de 50 en 95 relatief het sterkst toenemen. Dit is verklaarbaar uit de demografische ontwikkeling. De geprognosticeerde groei voor de leeftijdsgroep tot en met 39 jaar is deels verklaarbaar uit de woningbouwprogramma’s die zijn gepland. Dit onderstreept het belang van sturing op de bevolkingssamenstelling door ingrijpen in het woningprogramma.

Beïnvloeden bevolkingsopbouw door doorstroming is beperkt

De bevolkingsopbouw kan worden gestuurd door doorstroming te bevorderen van ouderen van gezinswoningen naar (te bouwen) betaalbare appartementen. Nieuw te vestigen gezinnen en jongeren, die hopelijk een gezin gaan stichten, kunnen dan de vrijgekomen woningen in gebruik nemen. Dit betekent dus een netto uitbreiding van het woningbestand en inwoners. Er zijn echter meerdere gebieden in Rotterdam en Westland die dezelfde wens hebben. Hoek van Holland is hierbij in het voordeel vanwege de aantrekkelijke woonomgeving en sterke sociale structuur. De bouw van meer woningen in de koopsector is een tweede opgave waar Hoek van Holland succes mee wil boeken. Ook in dit segment geldt dat in een sterk concurrerende markt Hoek van Holland in het voordeel kan zijn, mits het voorzieningenniveau ten minste op peil blijft.

Woningmarkt

Uit de demografische gegevens kan worden afgeleid dat er grote behoefte blijft naar woningen voor ouderen. De huidige voorraad is onvoldoende afgestemd op de verwachte ontwikkelingen. Het merendeel bestaat uit eengezinswoningen die voor een groot deel worden bewoond door ouderen waarvan de kinderen uit huis zijn. Om het draagvlak voor voorzieningen en winkels te laten groeien is het wenselijk om het aantal inwoners te laten groeien. Het beleid is de afgelopen jaren gericht op:

• Streven naar doorstroming door bouwen appartementen voor ouderen waardoor gezinswoningen vrij komen voor gewenste verjonging.
• Inzetten van bemiddelaars om dit proces in goede banen te leiden.
• Aanpassen van bestaande woningen.
• Uitbreiding van duurdere koopmarkt.

De financiële crisis heeft de laatste jaren roet in het eten gegooid en de ontwikkeling afgeremd. Gezien de aantrekkelijke woningbouwlocaties die Hoek van Holland te bieden heeft, valt te verwachten dat dit een tijdelijk effect is, en dat groei nog steeds een reële optie is. Er is discussie gewenst over de methodiek van woningtoewijzing in Hoek van Holland. Het Bertus Bliekhuis, waar veel Hoekse ouderen wonen, is toe aan vernieuwing. Mede door de financiële crisis zijn eerdere plannen niet doorgegaan. Vanwege de slechte staat van het gebouw is een nieuwe ontwikkeling zeer wenselijk. Hierbij moet rekening worden gehouden met de mogelijkheid om verpleegzorg aan te bieden.

Economie

Een relatief groot deel van de beroepsbevolking in Hoek van Holland heeft een baan in vergelijking met Rotterdam. Het is echter zaak om ook de vergelijking met Westland en de andere buitengebieden van Rotterdam te kunnen maken. De relatief hoge leegstand in het dorpscentrum verdient aandacht. De Detailhandelsvisie en Centrumplan zijn hierbij belangrijk. Werkgelegenheid wordt geboden door:

• Westland
• Haven
• Vervoer (oa Stenaline)
• Strand: strandpaviljoens, strandwinkels, B&B, hotels en restaurants
• Bedrijven op de terreinen De Zekken, De Kulk, Nieuw Oranjekanaal en de DSM
• Detailhandel in het dorp
• Overige handel, dienstverlening, zorg en onderwijs

Sociale structuren

Door de specifieke ligging op afstand van de stad zijn de bewoners van Hoek van Holland sterk op elkaar aangewezen. Dit geeft een sterk gevoel van verbondenheid en de wens om er samen iets van te maken. Dit verklaart het grote organisatievermogen van de Hoekenezen en de inzet van veel vrijwilligers bij allerlei activiteiten. Dit is te prijzen en moet worden ondersteund. De mensen uit het dorp zijn op verschillende manieren betrokken bij diverse evenementen. De Gebiedscommissie wil deze betrokkenheid in de toekomst behouden en waar nodig versterken door actieve ondersteuning. Het College van B&W van Rotterdam heeft aangegeven dat het de banden met de buitengebieden wil versterken. Om dit te kunnen bereiken is het van belang om de identiteit van Hoek van Holland als dorp te blijven erkennen. Dit ligt bij de bewoners heel gevoelig. Zij voelen zich vooral inwoner van Hoek van Holland en pas in de tweede of derde plaats Rotterdammer (zie wijkprofiel) Dit moet niet als een nadeel worden opgevat, maar als zelfbewustzijn en de wens om het zelf te willen regelen zoals dat de bedoeling is bij een participatiesamenleving. De belangrijkste voorziening in Hoek van Holland waar de sociale structuur naar voren komt is wijkgebouw De Hoekstee, dat zeer intensief wordt gebruikt. Het centrum stamt uit de jaren ‘70 en is dringend aan renovatie toe. Het verenigingsleven wordt er gehuisvest maar het heeft ook een theatertje, sporthal, kinderopvang, bibliotheek en dienstencentrum. Het gebiedskantoor aan de Prins Hendrikstraat heeft in de nieuwe situatie een belangrijke publieksfunctie die zou moeten worden uitgebreid met aanvullende services, zodat de inwoners niet voor allerhande zaken 30 kilometer hoeven te reizen naar Rotterdam. Zo ontbreekt er nu een loket voor Werk & Inkomen en moet iemand die een uitkering aanvraagt naar IJsselmonde. Hierbij moet specifieke aandacht zijn voor de privacygevoeligheid binnen de dorpse samenleving.

Sterke en zwakke punten

Sterk:

• Strand en duin
• Eigen identiteit
• Sociale cohesie
• Aantrekkelijk woongebied
• Goede treinverbinding met Rotterdam (vanaf 2017 lightrail)
• Werkgelegenheid haven, strand en Westland
• Economisch groei potentieel door strategische ligging
• Mogelijkheid uitbreiding strandeconomie
• Gemiddeld inkomen hoger dan Rotterdam

Zwak:

• Geïsoleerde ligging
• Onevenwichtige bevolkingsopbouw
• Beperkte capaciteit bereikbaarheid via weg en openbaar vervoer (richting Westland)
• Beperkt voorzieningenpakket
• Relatief veel winkelleegstand in het dorp
• Woningvoorraad onvoldoende afgestemd op vergrijzende bevolking en aantrekken gezinnen
• Toeristen verblijven kort en besteden relatief weinig in het dorp
• Vervoer over water onvoldoende voor woon-werkverkeer
• Onvoldoende overnachtingsmogelijkheden

Interpretatie:

Het strand en duingebied maken Hoek van Holland uniek. Het is een reden om je er te willen vestigen en het biedt Hoek van Holland een goede positie in een concurrerende woningmarkt. Vaak wordt de wens geuit om het aantal inwoners te verhogen om meer draagvlak te krijgen voor detailhandel, of om een verschuiving in de samenstelling van de bevolking te bewerkstelligen. In Hoek van Holland is dit een reële optie door het dorpse karakter, de gunstige positie bij het strand en het mooie uitgestrekte duingebied. De strandeconomie bloeit maar er zijn beslist groeimogelijkheden om naar keuze te benutten. De capaciteit van de wegen en trein is vooral op warme stranddagen niet optimaal, maar de trein – die wordt omgebouwd naar lightrail – en twee stations geven weer wat extra ten opzichte van andere kernen om de ambities te kunnen waarmaken. Nadelig zijn de beperkte omvang van het dorp in combinatie met de geïsoleerde ligging op twee kilometer afstand van het strand. Dit heeft alles te maken met mogelijkheid en wens om van Hoek van Holland een vier seizoenen badplaats te maken. Dit is reeds een lang gekoesterde wens en blijkt niet makkelijk te realiseren. Alle zeilen moeten worden bijgezet en er is een goed samenhangend plan nodig dat in stappen kan worden uitgevoerd. Dit geldt voor zowel de woningbouw als de strandontwikkeling. De onevenwichtige bevolkingsopbouw wordt soms als nadeel gezien maar is meer een factor waarmee rekening moet worden gehouden. Het kan ook als ontwikkelmogelijkheid worden benut, als de vitaliteit van het geheel maar in stand blijft. De huidige woningvoorraad is onvoldoende toegerust op deze ontwikkeling. Hoek van Holland heeft Rotterdam veel te bieden en wil daarvoor ook graag iets terug en waardering oogsten.